Wanneer we naar iemand vragen waarom hij zazen beoefent dan zijn de antwoorden vaak veelvuldig: om rust te vinden, om zijn emoties te beheersen, om zijn gedachten te beheersen, we proberen veel te beheersen. Sommigen zijn vermoeid na depressies, burn-outs. Men denkt dat meditatie veel goede zaken kan brengen maar er zijn weinig mensen die antwoorden dat ze hun ware aard duidelijker wensen te maken. Wensen te weten wie ze echt zijn.Door het beoefenen van zazen gaan we iets ontdekken dat we niet echt verwachten en dikwijls niet echt naar zochten. Ontdekken wie we echt zijn.
Boeddha is op de ochtend van de 49ste dag ontwaakt. Na 49 dagen onder de Bodhi boom te zitten is hij verlicht geworden. Het is echter zeer moeilijk, niet te zeggen onmogelijk, om over deze ervaring te spreken omdat het niet in woorden te vatten is.
We kunnen wel de essentiële punten van zijn leer, de Dharma, bestuderen, wat we noemen het duidelijk maken van onze ware aard. De gehele leer van Boeddha, het gehele onderwijs van Zen, dit alles handelt over onze ware natuur.
Wanneer we spreken over onze ware natuur dan spreken we over anatman, niet-zelf. Atman is de ziel, het idee van een persoonlijke ziel, individueel, autonoom, die onafhankelijk is van de rest, die hetzelfde gisteren, vandaag en morgen is, die eigenaar kan zijn, die ‘ik’ kan zeggen, ‘mijn’ (mijn lichaam, mijn leven,…).
Een van de eerste punten dat Boeddha onderwezen heeft, dat totaal revolutionair, is anatman, niet-zelf. Dit punt is echter moeilijk te begrijpen en te aanvaarden. Het is intellectueel moeilijk om te ‘zijn zonder echt te zijn’. Zonder een ‘ik’ te zijn.
‘Zijn of niet zijn’, ‘is deze wereld reëel of niet’? Op al deze vragen antwoordde Boeddha met zwijgen. Dit zijn de wat men toen noemde de grote stiltes van Boeddha. Al deze vragen waren volgens Boeddha de jungle van getheoretiseer, obstakels.
In parallel met het grote zwijgen, antwoordde Boeddha: ‘ervaar zelf, doe zelf ervaring op van dat wat ik je leer’.
Tijdens zazen doen we ervaring op van onze ware aard, van de realiteit van ons echte zelf.
Meester Reigen Wang Genh